بارداري و دندانپزشكي:
اگرچه اغلب خانمها در مورد اثرات فيزيكي ناشي از تغيير هورمونها در دوران بارداري مطالب زيادي مي شوند، معمولا از تاثير اين تغييرات بر سلامت دهان و دندان غافلند. با وجود آنكه يك بهداشت دهاني خوب، هم براي سلامتي مادر و هم جنين ضروري است. درصد كمي از زنان در دوران بارداري به دندانپزشك مراجعه مي كنند. حاملگي و بارداري به صورت مستقيم بر ضعف دندانها، برداشت كلسيم و ايجاد پوسيدگي تاثير ندارد بلكه به صورت غيرمستقيم و با تغيير شرايط محيط(تغيير عادات غذايي، تغيير در رعايت بهداشت دهان و دندان و ...) بر وضع دهان تاثير مي گذارد. در حقيقت، مراقبت هاي دندانپزشكي در طول دوران بارداري نه تنها امن و موثر است، بلكه براي جلوگيري از اثرات مخر
ملاحظات قبل از بارداري:
برخي از حاملگي ها به صورت برنامه ريزي نشده اتفاق مي افتد. بنابراين تمام خانم هاي متاهل در سن باروري لازم است نكاتي را مد نظر قرار دهند. درمانهاي سخت و پيچيده دندانپزشكي در دوران حاملگي، حتي اگر خطرناك نباشد ممكن است مشكل و دشوار باشد؛ هم براي مادر و هم براي دندانپزشك. ازطرفي اگرچه انجام راديوگرافي در زنان حامله با رعايت ملاحظاتي قابل انجام است، اما اين كار مطلوب و مورد قبول مادران نمي باشد. همچنين تجويز داروها در زنان حامله با محدوديت و با اجازه پزشك متخصص زنان صورت مي گيرد. بروز موارد اورژانس كه قبل از حاملگي قابل پيشگيري بوده است باعث درد، رنج، اضطراب و ناراحتي مي گردد لذا بهترين راه، پيشگيري و درمان قبل از زمان حاملگي است.
بيماري هاي دهان و دندان خصوصيتي دارند كه در بسياري از موارد به صورت خاموش و بدون علامت پيشرفت مي كنند. به همين علت زماني شخص متوجه بيماري مي شود كه بيماري گسترش يافته و نياز به درمانهاي متوسط يا حتي پيشرفته دارد. بنابراين اين احتمال وجود دارد خانمي كه هيچ احساس نامطلوب و شكايتي از دندانها و محيط دهان خود ندارد، در طول دوره حاملگي دچار ناراحتي حاد و اورژانس دندانپزشكي شود. لذا مواكداً توصيه مي شود تمام خانم هايي كه در سن باروري هستند هر شش ماه يك بار جهت معاينات دوره اي منظم و در صورت لزوم گرفتن راديوگرافي هاي تشخيصي مراجعه نمايند. بديهي است اين كار ضمن كاهش نگراني باعث مي شود در طول دوره حاملگي نياز به خدمات دندانپزشكي به حداقل كاهش يابد.
رايج ترين مشكلات دندانپزشكي زنان در طول دوره بارداري چيست؟
عدم توجه به دندانهاي پوسيده و وجود جرم هاي دنداني قبل و در طول دوره حاملگي باعث گرفتاري زنان در طول دوره بارداري مي شود. دندانهاي پوسيده ممكن است با پيشرفت در دوره حاملگي باعث درد، آبسه حاد و يا شكستگي شوند كه لازم است به صورت اورژانس كنترل و درمان شوند. به علاوه يك تومور خوش خيم در زمان حاملگي در دهان زنان حامله رشد مي كند كه عامل اصلي آن جرم هاي دنداني و تحريك مداوم لثه و مخاط به وسيله آن است
گزارش ها حاكي از اين است كه شايع ترين بيماري دهان و دندان در زنان حامله التهاب لثه يا gingivitis است كه به علت تغييرات هورموني ايجاد ميشود تغييرات هورموني به صورت غير مستقيم بر سلامت لثه تاثير مي گذارند. تغيير نوع و دفعات تغذيه وجود حالت تهوع و همچنين عدم رعايت بهداشت دهان و دندان به دليل تغيير در شرايط زندگي (كار ، استراحت ، خواب و خوراك) باعث تجمع ميكروبها در سطح دندانها شده و بيماري را ايجاد مي نمايد .
رابطه بیماری پریودنتال با زایمان زودرس و تولد نوزاد کم وزن:
بر اساس مطالعات انجام شده، مادراني كه به بيماري هاي پيشرفته لثه مبتلا هستند، بيش از ساير مادران در معرض به دنيا آوردن كودكان با وزن كم مي‌باشند. در حقيقت نقش پريودنتيت در ايجاد زايمان زودرس بيشتر از مصرف دخانيات يا الكل در طي بارداري بود. نوزادان به دنیا آمده با وزن کم آنهایی هستند که هنگام تولد وزن کمتر از 2500 گرم دارند و احتمالا 40 برابر بیشتر از نوزادان متولد شده با وزن طبیعی در دوره نوزادی فوت مینمایند.
حدود 7% همه نوزادان با وزن کمتر از 2500 گرم متولد می شوند ولی دو سوم مرگ ومیر نوزادی در این دسته رخ می دهد.
روش درمان التهاب لثه دوران بارداري چيست؟
بهترين و مناسب ترين كار پيشگيري است و اولين گام در اين راه دادن آگاهي هاي لازم و كافي به خانم ها مي باشد. لازم است علاوه بر آموزش راههاي عملي پيشگيري مثل استفاده از مسواك، خمير دندان، نخ دندان و واترجت آنان را از عوارض ابتلا به بيماري هاي لثه آگاه ساخت. در وهله بعد در صورتي كه بيماري التهاب لثه حادث شده باشد لازم است فرد براي تشخيص قطعي و درمان به دندانپزشك مراجعه نمايد برداشتن جرم ها از سطوح دندانها و پاكسازي طوق دندانها از هر گونه پلاك به وسيله دندانپزشك در كلينيك دندانپزشكي انجام ميشود. انجام اين كار معمولا به بي حسي نياز ندارد و خطري براي مادر و جنين ندارد. در موارد خاص ممكن است انجام اين كار ساده نيز با مشورت پزشك متخصص زنان و زايمان انجام شود.
تاثير راديوگرافي هاي دنداني بر سلامت جنين:
از آنجا که در رادیوگرافی های دندانی، اشعه به ناحیه سر و گردن می تابد، میزان اشعه رسیده به جنین درمقایسه با اشعه طبیعی موجود در محیط اطراف آنقدر اندک است که که مادر می تواند رادیوگرافی های دندانی مورد نیاز را تهیه نماید. هيچ اطلاعاتي دال بر ايجاد عوارض در جنين در اثر تهيه راديوگرافي دندان از مادر وجود ندارد. حتي اگر از مادر سري كامل راديوگرافي از تك تك دندانها تهيه شود و حتي اگر مادر پيش‌بند سربي نپوشيده باشد، ميزان اشعه x رسيده به جنين قابل ملاحظه نمي‌باشد.
اما به دليل آنكه تيروئيد مادر در محدوده رادياسيون قرار دارد، ممكن است نپوشاندن تيروئيد سبب تولد نوزاد با وزن كمتر شود. بنابراين، پوشاندن تيروئيد مادر باردار با يقه سربي در حين تهيه راديوگرافي داخل دهاني ضروري است. پس به خاطر داشته باشيد كه در صورت بارداري، حتما مسئولين راديولوژي را مطلع نماييد تا اقدامات حفاظتي لازم را انجام دهند. در عين حال، راهنماهاي تجويز راديوگرافي هاي دهان ودندان، كليه افراد اعم از باردار و غيرباردار و يا كودكان و بزرگسالان، همه را به طور يكسان در بر مي گيرند و تنها برانجام اقدامات حفاظتي سختگيرانه تر براي كودكان و مادران باردار تاكيد مي نمايند.