بخش معالجه ریشه دندان یا اندودانتیکس
معالجه ریشه دندان یا اندودانتیکس:
اندودانتیست، دندانپزشکی است که پس از گذراندن دوره دندانپزشکی عمومی خود، توانسته است دوره سه ساله آموزشی تخصصی رشته معالجه ریشه دندان را با موفقیت بگذراند. در این رشته، اندودانتیست با حساس ترین و مرکزی ترین ناحیه دندان یعنی مغر دندان که اصطلاحا به آن "پالپ" دندان نیز گفته می شود، کار کرده و در واقع زمانی که میکروب های ناشی از پوسیدگی دندانی از مینا و عاج دندان عبور کرده و خود را به داخلی ترین لایه دندان رسانده اند، بیمار با درد شدید دندان مواجه می گردد. اندودانتیست برای برطرف کردن درد دندان و معالجه ریشه دندان می تواند بر حسب نوع و شدت عارضه یکی از اقدامات درمانی زیر را انجام دها:
پالپوتومی:
در این روش اندودانتیست پس از بی حس کردن دندان با تزریق ماده بی حسی، با کمک وسایل چرخنده خود اقدام به حذف پوسیدگی های ناحیه تاج دندان می نماید که بدینوسیله او توانسته است که میزان آلودگی میکروبی ناحیه را به حداقل برساند، سپس وی به ناحیه سقف پالپ دندان رسیده و با برداشتن آن تمامی حفره پالپ را در معرض قرار می دهد و در نهایت نیز باحذف تمامی محتویات ناحیه تاجی پالپ دندان، این بخش آزرده و درگیر را حذف می نماید. این فرایند یک اقدام اورژانس برای کاهش درد شدید دندان بیمار بوده و سبب می شود که بیمار بتواند برای تکمیل درمان خود بعدا مراجعه نموده و درمان خود را تکمیل نماید.
پالپکتومی:
اگر میکروبها علاوه بر دست اندازی به ناحیه تاجی پالپ دندان، به پالپ موجود در کانال های ریشه دندان ها نیز دست درازی کرده و آنها را نیز آلوده کرده باشند، در این مواقع اندودانتیست مجبور است علاوه بر انجام پالپوتومی، با کمک وسایل خاصی بنام "فایل" عصب موجود در کانال های ریشه دندان را نیز حذف نموده و عاری از آلودگی می نماید. پس به مجموع حذف پالپ ناحیه تاجی و ریشه ای دندان بدون تکمیل فرایند کامل معالجه ریشه دندان، پالپکتومی می گویند.
درمان ریشه یا رووت کانال تراپی(RCT) :
در این روش پس از حذف پالپ ناحیه تاجی و ریشه ای، به منظور کامل کردن فرایند درمان ریشه، چند اقدام دیگر را انجام می دهد. وی با استفاده از وسایل تخصصی ویژه، فرایند تمییز کردن و عاری کردن داخل کانال های ریشه دندان از محتویات را انجام داده به نحوی که در پایان این مرحله اطمینان می یابد که کانال عصبی کاملا تمییز و عاری از هر گونه آلودگی است. وی برای انجام این کار بارها پس از عمل ساییدن دیواره های کانال، با کمک سرم فیزیولوژی اقدام به شستشو مکرر نموده و قطعات جدا شده حین عمل سایش را خارج می نماید. اقدام بعدی اندودانتیست، فرم دهی و شکل دهی کانال تمییز شده است تا با ایجاد شکلی مناسب به این فضا امکان پر کردن یکنواخت و همگن کانال مهیا شود. در تکمیل فرایند درمان ریشه، مرحله پر کردن فضای تمییز و فرم داده شده است که برای انجام این فرایند از ماده ای که از یک صمغ طبیعی تهیه گردیده است بنام "گوتاپرکا" استفاده می شود. این کار به شکلی انجام می شود که این ماده تمامی فضای کوچک و ظریف کانال ریشه دندان را پر کند به شکلی که هیچ گونه حباب یا منفذی برای نشت مواد به داخل کانال مقدور نباشد. در پایان متخصص درمان ریشه دندان، با گذاشتن ماده ای موقت به صورت پانسمان در ناحیه تاجی ضمن مسدود کردن فضای تاجی دندان و جلوگیری از نشت بزاق و میکروب به فضای کانال های درمان شده، بیمار را برای ترمیم ناحیه تاجی به متخصص دندانپشک ترمیمی و یا پروتزهای دندانی ارجاع می دهد.
درمان مجدد ریشه یا(Re- endo):
در مواقعی که دندانی قبلا درمان ریشه یا اندو گردیده و متاسفانه به دلایل متعددی نظیر، عدم توانایی دندانپزشک در پاکیزه کردن کامل کانال و یا عدم ایجاد فرم و شکل مناسب کانال و در نتیجه نشت مجدد میکروب به ناحیه و در مواقعی نیز وجود کانال های اضافی و فرعی ریز در ریشه دندان که از چشم دندانپزشک دور مانده است، درمان ریشه موفقیت آمیز نباشد، متخصص درمان ریشه درمان مجدد ریشه را با صبر و حوله و دقتی چند برابر انجام میدهد تا ضمن رفع معایب قبلی، نسبت به اصلاح آنها اقدام نموده و درمان را نجات دهد. یکی از مراحل مهم در این درمان خارج کردن کامل ماده پرکردگی قبلی درون کانال و سپس رفع اشکالات قبلی در درمان انجام شده است.
درمان پالپ زنده :(Vital Pulp Therapy)
این درمان یکی از خلاقانه ترین و مفیدترین درمان در حوزه درمان های عصب دندان است. بر خلاف درمان های فوق الذکر که همگی منهی به حذف محتویات عصبی و خونی داخل ناحیه تاجی و ریشه ای دندان می ششدند، در این روش درمانی متخصص معالجه ریشه دندان، فقط بخش آلوده پالپ دندان را حذف نموده و سپس با کمک مواد زیست سازگار ویژه ای سعی می کند که ضمن ترمیم ناحیه صدمه دیده، الباقی پالپ دندان را حفظ کرده و نجات دهد. در واقع در پایان این درمان، ضمن آن که بیمار وارد فاز عصب کشی نشده و دندانش همچنان دارای عصب و خون می باشد و حیات دارد، روند عمر طبیعی دندان نیز ادامه یافته و دندان در مقابل تحریکات طبیعی پاسخی مناسب می دهد.